Welke hulpmiddelen zijn toegestaan tijdens examens? De Eerste Hulp Bij Onvoldoendes!
Tijdens examens kan de juiste ondersteuning het verschil maken tussen slagen of niet slagen. Maar welke hulpmiddelen zijn daadwerkelijk toegestaan en hoe kun je deze effectief inzetten? Of het nu gaat om voorleessoftware, extra tijd of andere aanpassingen, in dit artikel leggen we uit hoe je je kunt voorbereiden op examens met de juiste hulpmiddelen. We bespreken welke hulpmiddelen beschikbaar zijn voor leerlingen en hoe je met je school de benodigde afspraken kunt maken. Ontdek hoe je stress kunt verminderen en je kans op succes kunt vergroten met de juiste hulpmiddelen.
1: Afspraken rond hulpmiddelen: Hoe je misverstanden vermijdt en jouw kansen vergroot
Het maken van duidelijke en proactieve afspraken is cruciaal om misverstanden te voorkomen, vooral voor leerlingen met dyslexie, dyscalculie of andere leerproblemen. Voor deze leerlingen is het van essentieel belang dat ze de juiste hulpmiddelen kunnen gebruiken om hun vaardigheden optimaal te laten zien tijdens examens. Hieronder vind je enkele praktische tips voor leerlingen, ouders en het onderwijsnetwerk:
Belangrijkste tip: Neem de tijd om vandaag nog duidelijke afspraken te maken over de hulpmiddelen en regelingen die van toepassing zijn tijdens de examens.
Werk samen om oplossingen te vinden die recht doen aan de behoeften van de leerling en zorg ervoor dat alle betrokkenen goed geïnformeerd zijn over de gemaakte afspraken.
2. Ken je rechten: Krijg de Ondersteuning die Je Verdient
Zorg dat je goed op de hoogte bent van de redelijke aanpassingen waar je recht op hebt. In Vlaanderen zijn scholen verplicht maatregelen te nemen om leerlingen met leerstoornissen gelijke kansen te bieden.
- Een handig overzicht van de wetgeving vind je op de website van Eureka: (https://eureka.eu/redelijkeaanpassingen). Hier staat duidelijk uitgelegd welke aanpassingen mogelijk zijn en hoe je deze kunt aanvragen.
- Veel van deze rechten komen voort uit het grondrecht op inclusie. Als je meer wilt weten over inclusie, of ondersteuning nodig hebt in gesprekken met de school, kun je contact opnemen met Ouders voor Inclusie:(https://oudersvoorinclusie.be). Zij bieden advies en ondersteuning als de communicatie met de school vastloopt.
Neem het initiatief om je rechten en mogelijkheden te kennen—het is een belangrijke eerste stap om de nodige ondersteuning te krijgen.
3. Concrete lijst hulpmiddelen per vak
Sommige vakken vereisen specifieke aanpassingen om optimaal te kunnen presteren. Vraag nu alvast voor elk vak welke hulpmiddelen je kunt gebruiken. Deze kunnen aanvullende aanpassingen zijn, naast de standaardmaatregelen zoals extra tijd, voorleessoftware, enzovoort.
Maak een lijst van hulpmiddelen die je nodig hebt: Denk hierbij aan hulpmiddelen zoals rekenmachines, digitale versies van opzoekfiches, voorleesbare tabellen, spraak-naar-tekst-apps (dicteren), mondelinge toelichting, of een eenvoudigere passer.
Geef uitleg bij elk hulpmiddel: Leg uit hoe een specifiek hulpmiddel je helpt om beter te presteren.
Bijvoorbeeld: "Deze tabel is te klein voor mij, digitaal kan ik inzoomen en beter zien wat er staat."
Controleer bij je leerkracht wat je mag gebruiken: Zorg ervoor dat je de gemaakte afspraken op papier hebt, bijvoorbeeld in een e-mail, zodat er geen misverstanden zijn.
Wat als je een hulpmiddel niet mag gebruiken dat je nodig hebt? Spreek dan de leerlingbegeleider of zorgleerkracht aan op school om dit te bespreken.
Tip: Voor veel hulpmiddelen is geen specifiek attest nodig, wat het proces eenvoudiger maakt.
3. Organiseer als ouder een gesprek met de school
Om alles goed af te stemmen, is het belangrijk om een gesprek te plannen met je (klas)leerkracht(en), de zorgcoördinator en/of het CLB. Tijdens dit overleg kun je afspraken maken en eventuele onzekerheden wegnemen.
Checklist voor het gesprek:
- Houd je dossier up-to-date
Zorg dat alle nodige documenten, zoals attesten of verslagen, op orde zijn. Dit helpt om je situatie duidelijk toe te lichten. - Benoem hulpmiddelen concreet
Maak duidelijk welke hulpmiddelen je nodig hebt tijdens de examens. Voorbeelden: voorleessoftware, extra tijd, digitale tabellen, aangepaste materialen, enz. - Vraag naar verwachtingen
Bespreek welk engagement er van jou en je ouders wordt verwacht. Denk hierbij aan zaken zoals communicatie, voorbereiding of aanvullende documentatie. - Controleer de impact op het diploma/getuigschrift
Vraag expliciet of bepaalde aanpassingen invloed hebben op het behalen van een diploma of getuigschrift.
Tip: Hulpmiddelen zoals voorleessoftware mogen volgens de regelgeving nooit een reden zijn om geen diploma te krijgen.
Extra tip: Bereid je gesprek goed voor en maak aantekeningen van wat er besproken wordt. Dit voorkomt misverstanden en zorgt voor duidelijke afspraken.
4. Maak de afspraken overzichtelijk
- Zet alle afspraken op één blad
Maak een overzicht met alle gemaakte afspraken rond de hulpmiddelen en regelingen. Mail dit document naar de betrokken leerkrachten en zorgcoördinator. Geef ook een kopie mee met je kind, zodat iedereen goed geïnformeerd is.
- Documenteer schriftelijk
Vraag om een schriftelijke bevestiging van de afspraken via e-mail of een ondertekend document. Dit maakt de afspraken officieel en makkelijk terug te vinden.
- Test hulpmiddelen vooraf
Controleer vóór het examen of alle hulpmiddelen correct werken. Voorbeelden: - Is de laptop opgeladen?
- Werkt de voorleessoftware probleemloos?
- Is de hulpfiche nagekeken en afgetekend door de leerkracht?
- Specificeer verantwoordelijkheden
Maak duidelijke afspraken over wie waarvoor verantwoordelijk is: - Regelt de school de hulpmiddelen, zoals laptops of software?
- Ben jij zelf verantwoordelijk voor bepaalde materialen?
- Wie biedt ondersteuning als er tijdens het examen een probleem is?
- Tip: Duidelijkheid en voorbereiding zorgen voor een soepel examenmoment. Begin op tijd om eventuele problemen te voorkomen.
5. Oefen met hulpmiddelen
Het is essentieel om de hulpmiddelen die je tijdens de examens gebruikt al in te zetten tijdens het studeren en oefenen. Zo raak je vertrouwd met hun werking en voorkom je stress op het examenmoment.
Tips:
- Oefen met je hulpmiddelen
Gebruik bijvoorbeeld voorleessoftware, spraak-naar-tekst-apps of een digitale hulpfiche al tijdens het leren. Dit helpt je om efficiënter te werken en zelfvertrouwen op te bouwen. - Controleer schoolvoorzieningen
Moet je een toestel van de school gebruiken, zoals een laptop of rekenmachine? Vraag dan op voorhand om dit te mogen testen. - Verken een nieuw lokaal
Wordt het examen afgenomen in een ander lokaal? Vraag vooraf toegang tot dit lokaal om te zien hoe het is ingericht en of alles naar wens is. Dit kan eventuele onzekerheden wegnemen. - Simuleer een examenmoment
Oefen onder realistische omstandigheden. Test bijvoorbeeld of je hulpmiddelen goed samenwerken, zoals het koppelen van een koptelefoon aan een laptop of het gebruik van voorleessoftware tijdens een proefexamen.
Tip: Voorbereiding is de sleutel. Hoe beter je je hulpmiddelen kent, hoe meer focus je tijdens het examen kunt leggen op de inhoud.
6. Kies een aanspreekpunt
Tijdens de examens kunnen er verschillende problemen optreden, zoals technische storingen, vergeten hulpmiddelen of miscommunicatie met een vervangende leekracht. Om dergelijke situaties te voorkomen, is het belangrijk om vooraf afspraken te maken over wie je kunt benaderen als er iets misgaat, bijvoorbeeld de zorgcoördinator of een leerkracht die je goed kent. Zorg ervoor dat deze persoon op de hoogte is van jouw situatie en bereikbaar is.
Informeer Vervangende Leerkrachten: Zorg ervoor dat vervangende leerkrachten tijdig geïnformeerd zijn over de toegestane hulpmiddelen en welke aanpassingen voor jou gelden.
Maak een Checklist: Stel een checklist op om alles wat je nodig hebt van tevoren te controleren. Dit voorkomt stress en zorgt ervoor dat je goed voorbereid bent, zodat je tijdens de examens meer rust hebt en problemen snel kunt oplossen.
7. Evalueer
Neem de tijd om te reflecteren op het gebruik van hulpmiddelen tijdens je examens. Bekijk welk effect ze hadden op je prestaties. Het is belangrijk om te analyseren wat goed werkte en wat beter kan, zodat je kunt leren van je ervaringen en je voorbereiding op de volgende examens kunt verbeteren.
Gebruik feedback om te verbeteren: Verzamel feedback van jezelf, je docenten en eventueel je zorgcoördinator om toekomstige afspraken en hulpmiddelen te optimaliseren. Dit helpt niet alleen om je feedback te verfijnen, maar zorgt er ook voor dat je bij de volgende examens nog beter voorbereid bent.
Vragen om jezelf te stellen:
- Wat werkte goed? Waren de hulpmiddelen effectief en hebben ze je geholpen om je capaciteiten te tonen?
- Wat kan beter? Zijn er aanpassingen of extra hulpmiddelen nodig om je beter te ondersteunen?
- Was je vaardig genoeg? Kon je de hulpmiddelen zelfstandig en zonder problemen gebruiken? Zo niet, wat heb je nodig om hierin te groeien?
- Extra of gemiste hulp: Heb je onverwachte hulp gekregen die nuttig bleek, of heb je juist hulp gemist die je nodig had?
Door deze evaluate zorgvuldig te doen, kun je samen met de school en je ouders nog betere afspraken maken voor toekomstige examens. Het analyseren van wat goed werkte en wat verbeterd kan worden, biedt waardevolle inzichten die helpen om de ondersteuning verder af te stemmen op jouw behoeften. Zo kun je ervoor zorgen dat je optimaal gebruik maakt van de hulpmiddelen die beschikbaar zijn, wat je kansen op succes vergroot.