Wat is dyscalculie?

Door Lucas Hermans

Dyscalculie, net zoals dyslexie, is een leerstoornis. Mensen met dyscalculie hebben moeite met rekenen, zelfs na extra oefenen en begeleiding. Als je dyscalculie hebt, kan je rekenen niet vlot en juist toepassen. Ongeveer 2 à 4% van de leerlingen in Vlaanderen worstelt met deze hardnekkige rekenproblemen.

Laten we samen ontdekken wat dyscalculie is, wat de symptomen zijn, en hoe je als ouder of leerkracht kan helpen.

Wat is dyscalculie precies?

Dyscalculie is een leerstoornis die invloed heeft op hoe iemand cijfers en rekenkundige feiten begrijpt en gebruikt. Het gaat niet alleen om het niet kunnen rekenen, maar om een diepe moeilijkheid in het onthouden, begrijpen en toepassen van wiskundige kennis. Kinderen met dyscalculie blijven vaak basisvaardigheden zoals tellen op hun vingers gebruiken, zelfs als leeftijdsgenoten al verder zijn.

Hoe werkt rekenen in de hersenen?

Rekenen vraagt de samenwerking van meerdere hersengebieden. Een getal zoals 5 bestaat uit drie elementen: het woord "vijf", het cijfer 5, en de hoeveelheid die het voorstelt (*****). Verschillende delen van de hersenen moeten samenwerken om dit te verwerken. Dat maakt rekenen complexer dan het lijkt. Bij dyscalculie verloopt deze samenwerking niet vlot. Elke keer moet een kind weer actief nadenken, waar bij een ander kind de handeling vanzelf gaat.

Symptomen van dyscalculie

Hoe weet je of een kind dyscalculie heeft? Hier zijn enkele signalen om op te letten:

• Getallen worden vaak omgedraaid, zoals 68 en 86 verwisselen. Dit is ook een talig probleem, want we zeggen eerst '8' en dan pas '60'.
• Ze blijven lang eenvoudige procedures gebruiken, zoals op de vingers tellen.
• Ze maken veel fouten bij het stapsgewijs oplossen van rekenopgaven.
• Ze hebben moeite met het onthouden van eerder geleerde rekenfeiten, zoals tafels van vermenigvuldiging.
• Moeite met het begrijpen van basisconcepten zoals hoeveelheden en volgorde.

Hoe herken je dyscalculie bij jonge kinderen?

Voor kleuters zijn er enkele vroege signalen die kunnen wijzen op een verhoogd risico voor dyscalculie:

• Moeite met het vergelijken van hoeveelheden (bv. 5 appels en 5 snoepjes).
• Problemen met synchroon tellen, zoals het tellen van blokjes één voor één.
• Geen interesse in puzzels of tellen tijdens het spelen. Vergeten steeds opnieuw hoe iets werkt.
• Moeite met vormen en kleuren benoemen.

Impact op het dagelijkse leven

Dyscalculie heeft niet alleen invloed op schoolresultaten, maar ook op het dagelijks leven. Kinderen en volwassenen met dyscalculie kunnen moeite hebben met eenvoudige dagelijkse taken, zoals kloklezen, omgaan met geld of het begrijpen van de vertrektijden op een treinstation. Dit kan leiden tot frustratie en een laag zelfvertrouwen.

Wat kan je doen als ouder of leerkracht?

Vermoed je dat jouw kind dyscalculie heeft? Het is belangrijk om snel in te grijpen, want zonder de juiste ondersteuning kan het kind ook emotionele problemen ontwikkelen. Een kind dat niet goed rekent ervaart namelijk snel het gevoel van falen.

Hier zijn enkele tips om een kind met dyscalculie te ondersteunen:

1. Blijf geduldig – Kinderen met dyscalculie hebben meer tijd nodig om rekenvaardigheden te automatiseren. Kies vooral voor inhoud die op lange termijn noodzakelijk is voor de schoolloopbaan.
2. Werk concreet – Handelen ondersteunt het denken. Daarom werken we bij Bijleren multi-sensorieel.
3. Gebruik hulpmiddelen – Werk met schema’s, tekeningen, en materialen zoals geld om abstracte concepten tastbaar te maken.

FAQs over wat dyscalculie is

Wat zijn de oorzaken van dyscalculie?

De exacte oorzaken van dyscalculie zijn nog niet volledig begrepen, maar het is bekend dat bepaalde hersengebieden betrokken zijn bij het probleem. Daarnaast speelt erfelijkheid een belangrijke rol; dyscalculie kan namelijk van generatie op generatie worden doorgegeven.

Hoe weet je of je kind dyscalculie heeft?

Symptomen van dyscalculie kunnen zich uiten in verschillende vormen, zoals moeite met getallen, het herhaaldelijk gebruiken van eenvoudige rekenprocedures, en het maken van veel fouten bij stappen in rekenprocessen. Hoewel een professioneel onderzoek de beste manier is om de diagnose te bevestigen, is het belangrijk om te benadrukken dat een diagnose niet noodzakelijk is om vroegtijdig hulpmiddelen aan te reiken aan kinderen die deze signalen vertonen.

Kan dyscalculie overgaan?

Dyscalculie is een blijvende stoornis, maar met de juiste begeleiding kunnen kinderen technieken leren om beter met hun rekenproblemen om te gaan. Zelfkennis, kennis en vaardigheden staan centraal om op lange termijn het verschil te kunnen maken. 

Kan dyscalculie worden getest?

Ja, een logopedist kan je helpen om dyscalculie vast te stellen.

Komt dyscalculie samen met andere stoornissen?

Ja, dyscalculie komt vaak voor in combinatie met andere stoornissen zoals dyslexie, ADHD, of autisme (ASS). Zo kan bij ASS het redeneren ook moeilijk verlopen, maar dit om andere redenen. Rekenfouten kunnen ook voortkomen uit aandachtsproblemen, zoals vaak het geval is bij ADHD. Het is belangrijk om te overwegen dat niet alle rekenproblemen het gevolg zijn van dyscalculie; soms kunnen ze te maken hebben met concentratie- of aandachtstekorten. Dus problemen met rekenen betekent niet direct dat je kind dyscalculie heeft.

Bijleren: Professionele begeleiding bij dyscalculie

Bij Bijleren bieden we gespecialiseerde begeleiding voor kinderen met dyscalculie. We begrijpen hoe moeilijk rekenen kan zijn en daarom helpen we kinderen op een speelse en effectieve manier hun vaardigheden stap voor stap te verbeteren. Heb je het gevoel dat jouw kind worstelt met rekenen? Neem dan contact met ons op voor meer informatie of een eerste kennismakingsgesprek.

Dyscalculie mag dan misschien complex zijn, maar met de juiste ondersteuning en tools kan elk kind groeien en zichzelf ontwikkelen. Wacht niet te lang met hulp zoeken als je denkt dat jouw kind dyscalculie heeft. Wij denken graag met je mee hoe we kunnen ondersteunen met daarbij aandacht voor de lange termijn.