De ondersteuning van dyslexie begint al in de kleuterklas met het creëren van een taalrijke omgeving. Door kinderen op jonge leeftijd actief kennis te laten maken met taal, klanken en letters, kunnen vaardigheden worden ontwikkeld die essentieel zijn voor lezen en schrijven. Het nemen van preventieve maatregelen helpt kleuters met een verhoogd risico op leesproblemen ( o.a. dyslexie) om zelfverzekerder aan het eerste leerjaar te beginnen.
1. Fonologische bewustzijn ontwikkelen
- Rijmspelletjes: Laat kinderen spelen met rijmwoorden door ze te laten zoeken naar woorden die op elkaar lijken, zoals “kat-hat” of “muis-huis.” Door rijmwoorden te herkennen en te bedenken, ontwikkelen ze een beter gevoel voor klanken. Dit legt de basis voor het maken van verbanden tussen deze klanken, wat hen helpt om later gemakkelijker met leesproblemen om te gaan.
- Klank- en Letterspelletjes: Introduceer klanken op een speelse manier, bijvoorbeeld met klapspelletjes waarbij kinderen het aantal klanken in een woord tellen. Zo leren ze de klanken in een woord te onderscheiden en op de juiste manier te koppelen aan letters. Deze klank- en letterkoppeling is cruciaal voor het leren lezen, vooral voor kinderen die risico lopen op leesproblemen zoals dyslexie.
2. Werkgeheugen stimuleren
Het versterken van het werkgeheugen is van cruciaal belang voor kinderen met leesproblemen, omdat een goed functionerend werkgeheugen hen in staat stelt om informatie te verwerken, te onthouden en toe te passen in verschillende leeractiviteiten. Dit leidt niet alleen tot verbeterde leesvaardigheden, maar ook tot effectievere omgang met andere schoolse taken en sociale interacties.
- Simpele Geheugenspelletjes: Speel spelletjes die het geheugen uitdagen, zoals “Ik ga op reis en ik neem mee…” of korte verhaaltjes die kinderen moeten navertellen. Deze activiteiten helpen hen om hun geheugen te trainen en de vaardigheid te ontwikkelen om informatie te onthouden en te reproduceren.
- Zing en Rijm: Het gebruik van liedjes en versjes ondersteunt het auditieve geheugen en bevordert klankherkenning. Door herhaling van deze muzikale elementen kunnen kinderen steeds beter informatie onthouden en klanken herkennen, wat essentieel is voor hun taalontwikkeling.
Leer kinderen om actief op zoek te gaan naar antwoorden wanneer ze iets niet weten, in plaats van te wachten op de juiste oplossing. Dit bevordert hun probleemoplossend vermogen en zelfstandigheid, wat hen helpt om zelfverzekerd om te gaan met leeruitdagingen.
3. Stimuleren van woordenschat en taalbegrip voor kinderen met leesproblemen
Het is belangrijk om al vroeg te beginnen met het aanleren van ankerwoorden aan kinderen. Neem bijvoorbeeld de 'a' van "hand." Door kleuters vertrouwd te maken met specifieke ankerwoorden die in het eerste leerjaar worden gebruikt, geef je hen een voorsprong in hun lees- en spellingsvaardigheden. Dit helpt niet alleen hun woordenschat uit te breiden, maar zorgt er ook voor dat ze beter begrijpen wat er tijdens de lessen wordt besproken. Een solide basis in ankerwoorden vergroot hun zelfvertrouwen en maakt de overgang naar complexere lees- en schrijfvaardigheden gemakkelijker.
4. Fijne motoriek en visuele vaardigheden versterken
Het schrijven van letters op een multisensorische manier, zoals in de lucht of op de vloer, kan een effectieve en leuke manier zijn voor leerlingen om lettervorming te oefenen. Door letters op verschillende manieren te schrijven, leren kinderen niet alleen de vormen van de letters, maar versterken ze ook hun motorische vaardigheden en creativiteit.
Horizontaal en Verticaal Oefenen:
- Horizontaal: Laat leerlingen letters schrijven op een tafel met hun vinger, een penseel, of zelfs met kleurstof of zand. Dit biedt een tastbare manier om de vormen te verkennen.
- Verticaal: Moedig ze aan om letters in de lucht te schrijven met hun arm, of met een grote, zichtbare pen. Dit bevordert de beweging en het geheugen.
Oefenen op Deelvaardigheden: Focus op zowel deelvaardigheden, zoals het tekenen van rechte lijnen en kromme lijnen, als op het schrijven van volledige letters. Door te beginnen met eenvoudige vormen en geleidelijk over te gaan naar complete letters, kunnen leerlingen op een gestructureerde manier hun schrijfvaardigheden ontwikkelen. Deze aanpak stimuleert niet alleen hun creativiteit, maar ook hun zelfvertrouwen in het leren schrijven.
5. Stimuleren van klankherkenning
6. Luistervaardigheden en concentratie versterken: woorden en klanken leren met blokken
Een effectieve manier om leerlingen te helpen bij het leren van woorden en klanken is door gebruik te maken van blokken. Begin met het geven van blokken aan de leerlingen en zeg een zin hardop. Vraag hen om een blok te leggen voor elk woord dat ze horen. Dit maakt de zin visueel en helpt hen de structuur van de taal te begrijpen.
- Activiteit Stap voor Stap:
1. Zinnen Zeggen: Zeg een duidelijke zin, bijvoorbeeld "De kat loopt over het dak."
2. Blokken Leggen: Laat de leerlingen een blok leggen voor elk woord in de zin. Dit helpt hen de woorden te isoleren en te herkennen.
3. Herhalen: Vraag de leerlingen om de zin opnieuw te herhalen, terwijl ze de blokken één voor één aanraken. Dit versterkt hun begrip van de volgorde en betekenis van de woorden.
- Klankniveau Activiteit:
Je kunt dezelfde methode ook toepassen op klankniveau. Zeg een woord en laat de leerlingen blokken leggen voor elke klank die ze horen.
- Kracht van Herhaling:
Samen de woorden en/of klanken herhalen is een krachtige manier van leren. Deze activiteiten stimuleren niet alleen de taalontwikkeling, maar helpen leerlingen ook beter woorden te vormen. Door gebruik te maken van een tastbare en visuele methode, wordt het leren leuker en effectiever!